Verantwoord gedrag

Onder verantwoord gedrag verstaan wij respectvol gedrag ten opzichte van patiënten, collega’s of mensen in de samenleving waar zij werken, zonder discriminatie op basis van ras, meningen, lifestyle, geslacht, seksuele voorkeur, sociaal-economische achtergrond, afkomst, religie of andere geloofsovertuigingen, en andere onderscheidende identiteitsfactoren. Voor onze medewerkers die op missie gaan is het belangrijk dat zij zich bewust zijn van het feit dat zij daar een zekere machtspositie hebben. We wijzen hen erop dat zij daar verantwoordelijk mee om moeten gaan en zich integer en respectvol moeten gedragen.

Tijdens trainingen en workshops bieden wij onze medewerkers handvatten: onder meer over hoe zij verstandig met bepaalde situaties om kunnen gaan en hoe zij verkeerde situaties kunnen vermijden. Een aantal voorbeelden:

• In gebieden waar lokale wetten of culturele gebruiken niet stroken met de waarden en principes waar wij als organisatie voor staan (bijvoorbeeld als relaties tussen twee mensen van hetzelfde geslacht strafbaar worden gesteld) ondersteunen we de teamleiders om binnen de teams te bespreken hoe belangrijk het is om iedereen gelijkwaardig en met respect voor het individu te behandelen, los van seksuele voorkeur of andere persoonlijke kenmerken. We moedigen teams aan dit principe van menselijkheid als startpunt te gebruiken voor alle omgang met collega’s, patiënten en andere mensen in de samenlevingen waar wij werken.
• Het werk in crisisgebieden kan veel stress met zich meebrengen. We moedigen medewerkers aan hulp te zoeken bij de psychologen van onze eigen gezondheidsdienst. Ze krijgen informatie over mogelijk nadelige gevolgen van het gebruik van alcohol om stress te verdrijven, en tips voor stressmanagement en zelfzorg.
• In situaties waar omgang tussen mannen en vrouwen beperkt is, informeren we onze medewerkers over culturele gevoeligheden en hoe zij zich op gepaste wijze kunnen gedragen. En moedigen aan met elkaar in gesprek gaan met elkaar over wat een inbreuk op persoonlijke grenzen voor eenieder zouden zijn en wat voor ieder persoonlijk een prettige wijze is om met elkaar om te gaan.

Onacceptabel gedrag is gedrag dat een directe, of potentiële, negatieve impact heeft op de gezondheid of het welzijn van betrokkenen, op de veiligheid van onze patiënten of op de veiligheid en het welzijn van onze medewerkers. We onderscheiden hierin de volgende categorieën:

• machtsmisbruik (zoals misbruik van de positie voor persoonlijk gewin)
• exploitatie (inclusief prostitueebezoek)
• misbruik van alcohol en/of andere drugs
• misbruik van eigendom en/of informatie van Artsen zonder Grenzen
• psychologisch of fysiek misbruik
• seksueel grensoverschrijdend gedrag
• seksuele relaties met minderjarigen (jonger dan 18 jaar.

Ondanks dat we er alles aan doen om onacceptabel gedrag te voorkomen, kan het toch voorkomen. Wij richten ons op het creëren van een omgeving waarin mensen zich veilig voelen om het aan te kaarten wanneer zij onacceptabel gedrag ervaren of denken te zien. En waarin ze elkaar scherp houden. Iedereen kan op vertrouwelijke wijze een klacht indienen, zonder te hoeven vrezen voor hun persoonlijke veiligheid, of baan, voor, tijdens en na de missie. Tijdens briefings, trainingen en in handboeken komt de meldingsprocedure aan bod. En weten medewerkers bij wie en waar zij terecht kunnen als zij iets ervaren of gezien hebben. We nemen elke melding serieus en volgen die op. We respecteren de wens van de klager indien hij/zij, om wat voor een reden dan ook, niet wenst dat zijn/haar klacht onderzocht wordt.

Melden kan bij de eigen leidinggevende, of diens leidinggevende of buiten de hiërarchische structuur via bij het Team Verantwoord Gedrag en bij één van de vertrouwenspersonen op kantoor of in de missie indien aanwezig. Ook stimuleren we mensen in de gemeenschappen waar we werken om onacceptabel gedrag door medewerkers van Artsen zonder Grenzen dat zij zelf hebben ervaren of gezien te melden, zodat beschuldigingen kunnen worden onderzocht en opgevolgd.

Bij een melding beschermen wij de persoon die aangekaart heeft dat een ander over de schreef is gegaan. We bieden alle steun die nodig is: psychologische en eventuele medische hulp, en hulp bij het nemen van eventuele gerechtelijke stappen. Bescherming betekent ook dat we uiterst vertrouwelijk met meldingen en persoonsgegevens omgaan, en dat we met de grootste zorgvuldigheid ons onderzoek uitvoeren om na te gaan of een melding gegrond is.

Wij zijn ons ervan bewust dat er omstandigheden zijn waardoor mensen geen melding maken van ongewenst gedrag, zoals in elke samenleving het geval is. Angst om niet te worden geloofd, stigmatisering en vrees voor mogelijke represailles. Dit wordt versterkt in de bepaalde contexten waar we werken, zoals conflictgebieden, waar er in het algemeen een gebrek aan bescherming van slachtoffers is, waar wijdverspreid geweld en straffeloosheid heersen en waar de bevolking sterk afhankelijk is van hulp van buitenaf. Wij blijven streven naar een veilige omgeving voor al onze patiënten en staf, en dat doen wij samen.

Openheid en het gesprek aangaan over onacceptabel gedrag zijn noodzakelijk. We hebben een verantwoordelijkheid naar onze medewerkers en patiënten om een veilige (werk)omgeving te creëren en wangedrag aan te pakken. Ons hoogste belang, als Artsen zonder Grenzen blijft: medische noodhulp bieden aan mensen in crisisgebieden.

Meer weten over hoe wij aan een veilige omgeving werken.

• Onze gedragscode (Engels: Code of Conduct)