‘Ik kan ze niet meer in de ogen kijken’

De afgelopen 5 jaar heb ik in vele vluchtelingenkampen in Griekenland gewerkt. De situatie op de Griekse eilanden loopt nu uit de hand. Meer dan 42.000 mensen moeten maandenlang wachten tot hun asielaanvraag wordt verwerkt. De schandalige omstandigheden waarin zij verblijven is bij iedereen bekend, dankzij de duizenden verslagen en foto’s die door media en hulporganisaties in Moria zijn gemaakt. Maar wat niet eenvoudig in verslagen of foto’s is te vangen is hun absolute wanhoop. De mensen op Moria zitten er vast, ze kunnen geen kant op. Ze zitten in een overlevingsstand, vaak zonder stroom en nu óók nog zonder genoeg drinkwater.

Een paar weken geleden sprak ik moeders van kinderen met complexe en chronische ziekten. Diabetes, hersenletsel en hartziekten. Zonder enig andere optie dan in kamp Moria te verblijven. De eerste moeder die ik sprak was Samseyeh. Haar dochtertje van 6, Zahra, is autistisch. Ze is rusteloos en beweegt de hele tijd heen en weer. Ze schreeuwt en bonkt met haar lichaam tegen de metalen tussenschotten die hen van de andere bewoners scheiden. Het gezin heeft 3 vierkante meter tot hun beschikking.

‘Mijn buren zijn boos op mij omdat Zahra veel geluid maakt. Maar we kunnen haar niet bedwingen, het komt door de aandoening die ze heeft,’ zegt Samseyeh terwijl de tranen over haar wangen omlaag rollen. ‘Vaak krijgt ze ’s nachts stuiptrekkingen, en er is niemand hier die ons kan helpen. Het enige wat ik vraag is een plek met genoeg ruimte voor Zahra om te spelen en een specialist die haar kan behandelen.’

Op Lesbos zijn er geen medische specialisten in autisme. En dat is wel de enige manier om Zahra’s welzijn te verbeteren. En dat betekent een specialist in een groot ziekenhuis op het vasteland. De Griekse overheid heeft Zahra en minstens 140 andere kinderen op Lesbos met ernstige ziekten laten stikken. Mijn regering heeft hen opzettelijk de mogelijkheid ontnomen om medische basiszorg, vaccinaties en medicijnen in de openbare gezondheidszorg te krijgen.

Gul* is nog zo’n moeder die voor haar kind vecht. Haar 3-jarige zoontje Mohammed lijdt aan een hersenaandoening. ‘De dokter zei dat ik hem altijd schoon moeten houden. Maar we wonen in een hoekje van een tent. Als het regent, is er modder overal,’ vertelt ze me. ‘We hebben geen elektriciteit en geen verwarming, dus ik was hem alleen om de 2 weken.’

Voor Raido* is het leven al niet veel beter. Na 3 maanden in Moria woont zij nu in een appartement in de buurt. Samen met haar 4 kinderen. Abdul is van top tot teen verlamd. Haar stem is sterk en helder, maar ze kan maar met moeite haar tranen bedwingen. ‘Ik ben een alleenstaande moeder met een kind dat niet kan staan, zit of zich kan verroeren,’ zegt ze met gebroken stem. ‘Hij kan alleen zijn ogen en gezichtsspieren bewegen. Ook loopt zijn verstandelijk vermogen achter. En hij slikt klanken in. Maar ik versta hem luid en duidelijk als hij zegt: ‘Moria is no good’.

Het is moeilijk te geloven dat na 5 jaar van wat men de ‘Europese vluchtelingencrisis’ noemt, de Griekse overheid en de Europese Unie niet eens voor elektriciteit, verwarming en genoeg water voor gezinnen als deze kunnen zorgen. Het is moeilijk om te slapen in de wetenschap dat op een paar kilometer afstand kinderen als Zahra en Mohammed níet kunnen slapen omdat ze ziek, koud en angstig zijn.

Het is zwaar om te horen hoe mensen voor oorlogen vluchten, aan martelingen ontsnappen en zeeën oversteken, alleen om dood te worden gestoken in Moria. Het is zwaar om je Whatsapp-berichten te zien en te beseffen dat de vrouw die je meerdere keren van harte in haar tent uitnodigde, je nooit meer een appje zal sturen. Omdat ze levend is verbrand in een poging haar familie warm te houden.

Het is zwaar om zo’n immens lijden in je eigen land aan te moeten zien. Hier in Europa, waar vrijheid, democratie, gelijkheid en respect voor menselijke waardigheid en mensenrechten de fundamentele waarden moeten zijn. Helaas worden deze waarden in het Europa van vandaag alleen voor een selecte groep mensen gerespecteerd.

Als Griekse en Europese burger schaam ik mij diep voor het leed dat mijn land en de EU Samseyeh, Gul, Raido en duizenden andere moeders die hier in de hoop op een beter leven aandoen. Ik kan ze niet eens meer in de ogen kijken, ik weet dat wij hen in de steek laten.

Lees onze oproep aan Griekenland om ernstig zieke kinderen met spoed over te brengen, waar Anna aan heeft meegewerkt. Verder, een overzicht van de hulp die onze teams bieden aan mensen in Lesbos (kamp Moria), Samos en andere delen van Griekenland.