Wat is kala azar?

Kala azar is Hindi voor ‘zwarte koorts.’ Het is een parasitaire ziekte die wordt overgebracht door minuscule zandvliegen (phlebotomae). De zandvliegen broeden voornamelijk in het bloed van kleine zoogdieren. Denk aan honden en apen. Wanneer een zandvlieg deze gastheer prikt, wordt de leishmania ook opgenomen. Vervolgens kan de parasiet overgebracht worden op de mens.

Kala azar komt voor in 76 landen. Er zijn tussen de 50.000 en 90.000 nieuwe gevallen per jaar, waarvan ongeveer 90% in Brazilië, Ethiopië, India, Kenia, Somalië, Zuid-Soedan en Soedan. Tussen 1989 en 2020 hebben we bijna 150.000 mensen met kala azar behandeld, meer dan een derde hiervan in Zuid-Soedan.

Een klein gedeelte van de mensen die wordt gestoken door de zandvlieg ontwikkelt de ziekte actief. Vooral mensen die leven in armoede, met een lage weerstand, lopen het risico om de ziekte te ontwikkelen.

Na de beet van de zandvlieg kan het wel twee tot zes maanden duren voor de eerste symptomen optreden. De parasiet verspreidt zich in het beenmerg, de milt, lever en lymfeklieren. Bijna altijd zijn de symptomen koorts, bloedarmoede en een vergroting van de milt en lever. Het afweersysteem functioneert steeds minder goed. Kala azar leidt onbehandeld bijna altijd tot de dood.

Ja, maar het kan een complex proces zijn. De weerstand van de parasiet in bepaalde regio’s van Oost-Afrika maakt het extra lastig. Sommige medicijnen moeten worden geïnjecteerd in de spieren, wat erg pijnlijk is. Bovendien is de prijs van de medicijnen erg hoog en zijn de medicijnen niet overal verkrijgbaar.

Alleen preventieve maatregelen kunnen kala azar voorkomen, zoals het gebruik van insecticiden, speciale muskietennetten en het dragen van beschermende kleding. Wie is behandeld voor de ziekte, is vaak immuun. Dit is niet het geval bij mensen met hiv, zij kunnen keer op keer ziek worden. Een co-infectie is desastreus, omdat beide ziektes het immuunsysteem aantasten. Het laat zien dat er meer onderzoek gedaan moet worden naar nieuwe en betere behandelingen tegen kala azar.

We behandelen patiënten, doen onderzoek om de behandelingen en diagnostiek te verbeteren en pleiten voor een betere wereldwijdeaanpak van kala azar. Meer bekendheid rond de ziekte draagt bij aan een snellere diagnose en een veilige, effectieve behandeling voor onze patiënten.