Vijf manieren waarop spel kinderen in crisissituaties helpt

Kinderen die geweld, oorlog of natuurrampen meemaken, worden vaak geconfronteerd met gevoelens die ze moeilijk kunnen verwoorden. Spel biedt een uitlaatklep. In plaats van erover te praten, kunnen ze via spel hun emoties uiten en beetje bij beetje opnieuw vertrouwen krijgen. In het oosten van de Democratische Republiek Congo bijvoorbeeld helpen onze teams kinderen in opvangcentra door te tekenen, toneel te spelen of eenvoudige spelletjes te doen. Dit geeft een gevoel van veiligheid en normaliteit.

Zeker in ziekenhuizen of vluchtelingenkampen kan de spanning voor kinderen hoog oplopen. Alles is vreemd: de geuren, geluiden, mensen. Door te spelen ontspannen kinderen en daalt hun stressniveau. Dit ondersteunt het genezingsproces. In Zuid-Soedan richten we daarom speelhoeken in bij onze klinieken. Met kleurrijke blokken, puzzels en spelletjes wanen kinderen zich even in een andere wereld.

Vooral jonge kinderen ontwikkelen hun motoriek, taal en sociale vaardigheden via spel. In crisissituaties komt hun ontwikkeling vaak tot stilstand: er is geen school, geen veilige plek om te bewegen, geen speelgoed. Bovendien reageren kinderen die ondervoed zijn minder op de prikkels die nodig zijn voor de algemene ontwikkeling. Maar in combinatie met de juiste medicatie en therapeutische voeding kunnen kinderen die ondervoed zijn spelenderwijs op cognitief, emotioneel, sociaal en fysiek vlak vaak wonderbaarlijk herstellen.

Als een ouder of verzorger samen met een kind speelt, groeit het onderlinge vertrouwen. Zeker wanneer ouders zelf getraumatiseerd zijn, kan spel een manier zijn om opnieuw contact te maken. Onze teams moedigen ouders aan om actief mee te spelen, hoe simpel het spel ook is. Zo bouwen ze opnieuw aan een warme, veilige relatie.

Spelen leert kinderen omgaan met tegenslagen. Verliezen tijdens een spelletje, opnieuw proberen na vallen, leren delen met anderen. Die ervaringen maken kinderen sterker, ook in moeilijke omstandigheden. Daarom maken we van spel een vast onderdeel van onze hulp. Of het nu in een vluchtelingenkamp is, een ziekenhuis of een mobiele kliniek.

Spelen lijkt vanzelfsprekend, maar dat is het voor miljoenen kinderen in crisisgebieden niet. Daarom hebben we de Play Therapy Toolkit ontwikkeld: handvatten voor onze teams om spel te bevorderen, vooral bij kinderen onder de vijf. Hierin staan tips voor het inrichten van kindvriendelijke speelhoeken, ideeën voor spelletjes die passen bij de leeftijd van het kind, en uitleg over hoe je zelf speelgoed kunt maken. Bijvoorbeeld van een plastic spuit (zonder naald!) of van een chirurgische handschoen.

Door ruimte te maken voor spel geven we kinderen de kans om opnieuw kind te zijn. En dat is minstens zo belangrijk als voedsel, onderdak of medicatie.